Kategori: Satınalma
Eklenme Tarihi: 28.11.2024 15:06
Yazar: Prof. Dr. Murat Erdal

Okuma Süresi: 7 dk

---

ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı Yol Haritası
ve Adım Adım Sıfır Emisyon Hedefi

Prof. Dr. Murat ERDAL
Ä°stanbul Üniversitesi Tedarik Zinciri Yönetimi Anabilim Dalı BaÅŸkanı
merdal@istanbul.edu.tr

 “Sürdürülebilir Tedarik Stratejimiz Olmadan Avrupa’ya Mal Satamayız.

MüÅŸterilerimiz Sürdürülebilirlik Kriterlerine Uymamızı Ä°stiyor.”

Sektörden gelen sese kulak vererek baÅŸlayalım istedim. Hemen her eÄŸitimde daha yüksek sesle vurgulanan bu ifade bize çok ÅŸey anlatıyor. Sürdürülebilir tedarik konusunu, daha fazla bir süre gözden ırak tutamayız. Nedenleri ile tane tane açıklayacağım.

Ä°hracat pazarlarımızda müÅŸterilerin tedarik zinciri operasyonları, sürdürülebilirlik çerçevesinde baÅŸka bir seviyeye ulaÅŸtı. Pazar ve tüketici talepleri bu doÄŸrultuda yeniden biçimlendi. AB regülasyonları ve müÅŸterinin bulunduÄŸu ülkenin düzenlemeleri gayet katı.
Alman, Ä°ngiliz, Fransız ÅŸirketlerin biz üreticilerden talepleri artık çok net.

Ticari iliÅŸkileri sürdürülebilirlik hassasiyeti ile devam ettirmek mecburiyetindeyiz. Aksi takdirde yeni tedarikçileri devreye alacaklar.

“MüÅŸterilerimiz sistem üzerinde;

• Ne yapmamızı (uyarı notlarıyla ne yapmamamızı), 
• Nelere dikkat etmemizi,
• Nasıl yapmamamızı içeren yol haritasını ayrıntılı bir ÅŸekilde açıklıyorlar”.

MüÅŸteriler, sürdürülebilirlikle ilgili tüm beklenti, uygulama ve uyarılarını dijital platform üzerinden iletiyorlar. Her ÅŸey sistematik bir biçimde yapılandırılmış. Mevcut ve potansiyel tedarikçi adayları için uyulması gereken kriterlerin çalışılmış olduÄŸu görülmektedir. Sürdürülebilirlikle ilgili içinden çıkamadığınız cevap aradığınız her konu ayrıntılı bir biçimde size sunuluyor. Dökümanlar, videolar, el kitapları vb.  Alıcılar herhangi bir sürpriz istemiyor.

GeldiÄŸimiz noktada, pazar ve müÅŸteri ÅŸirket gerekliliklerine ya uyacaksınız ya da uyacaksınız. BaÅŸka bir seçenek görünmüyor.

Ä°ÅŸin Özü: 

“Sürdürülebilirlikle Ä°lgili Gerekeni Yap.
Åžirket Olarak Sen de Tedarikçilerini GeliÅŸtir ya da Yeni Tedarikçi Bul”

Avrupa tarafında satınalma ekiplerinin sürdürülebilirlik konularını özümsediklerini görüyoruz. Türkiye’de ise durum biraz farklı. Sektörler arasında, firma ölçekleri ve ihracat yeteneklerine göre sürdürülebilir tedarik hakkında bilinirlik seviyeleri deÄŸiÅŸiyor.

Ä°ÅŸletmelerimiz ihracatları nispetinde konuya öncelik veriyor.

Sürdürülebilirlik komiteleri kuruluyor. Firmalarımız topyekun mücadele ediyor. Önceliklerini belirliyorlar. ÖnceliÄŸi dış pazar, ihracat olan ÅŸirketlerimiz son beÅŸ senede önemli mesafe aldılar. Fakat ülke genelinde sürdürülebilirliÄŸin tedarikçi ekosisteminde, KOBÄ° düzeyinde tabana inmesi biraz daha zaman alacak gibi görünüyor.

Sürdürülebilirlik gerekliliklerini hayata uygulamaya geçirmek, “olursa güzel olur” gibi anlayış ile yürümemektedir.

Sürdürülebilir Tedarik Bir Zorunluluktur.

Sürdürülebilirlik, “Tedarik Stratejisinde” Neyi DeÄŸiÅŸtiriyor?

Lafı uzatmadan kestirmeden söyleyelim. Sürdürülebilir tedarik her ÅŸeyi deÄŸiÅŸtiriyor. Sektör yöneticilerimiz için aÅŸağıda 4 adımdan oluÅŸan bir Sürdürülebililir Tedarik Yol Haritası hazırladım. Ä°ncelediÄŸinizde, ÅŸirketinizin hangi aÅŸamada olduÄŸunu rahatlıkla göreceksiniz.

Geleneksel tedarik anlayışı ile artık rekabet mümkün deÄŸildir. Sürdürülebilir Tedarik anlayışını tüm hücrelerinizde özümsemeniz gerekmektedir.

Yeni Dönem EÅŸittir “Sürdürülebilir Tedarik”

ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı
ISO 20400 Sustainable Procurement Standard

ISO 20400 iÅŸin stratejik bileÅŸenidir. Sürdürülebilir Tedarik Standardı olan ISO 20400 sadece tek bir konuyu ele alan standart deÄŸil. Son derece kapsayıcı ve diÄŸer standartlarla baÄŸlantılı.

• ISO 14064 Karbon Ayak Ä°zi,
• ISO 14046 Su Ayak Ä°zi,
• ISO 26000 Sosyal Sorumluluk Standardı baÅŸta olmak üzere tüm ilgili standartlara ve sürdürülebilirlik çalışmalarına atıf yapıyor.

ISO 20400, Sürdürülebilirlikle ilgili tüm çalışmalardan besleniyor. Tedarikçi iliÅŸkilerine, sözleÅŸmelere, ÅŸartnamelere, ihale yönetimine, yaÅŸam döngüsü maliyetlerine vb. pek çok konuya yön veriyor.

Organizasyon yapıları sürdürülebilirlik esaslı bir ÅŸekilde hızla dönüÅŸüyor.

ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı temelli nelerin deÄŸiÅŸtiÄŸine kısaca bakalım:

• Åžirket Tedarik Stratejisinin Sürdürülebilirlik Esaslı OluÅŸturulması
• Maliyet Analizi
• Kurumsal Ä°htiyaçların Analizi
• Pazar Analizi

1. a) SürdürülebilirliÄŸi Åžirketin Tedarik Politikaları ve Stratejileri ile BütünleÅŸtirmek
   b) Tedarik Ä°ÅŸlevinin SürdürülebilirliÄŸe Yönelik Biçimde Düzenlenmesi

• Mevcut Tedarikçiler ve Risk/Fırsat DeÄŸerlendirme 
  • Ürün Kategori Riskleri
  • Tedarikçi Riskleri
  • SözleÅŸme Riskleri
• Sürdürülebilir Tedarikçileri Devreye Alma
• Ä°hale Yönetiminde Kriterler
  • Ön Eleme
  • Ä°hale Süreci
• YAÅžAM DÖNGÜSÜ DEÄžERLENDÄ°RMESÄ° (LCC)
• Bütün YaÅŸam Döngüsü Maliyetleri
• Zararların Maliyeti (Çevresel ve Sosyal)
• Paraya Çevrilemeyen Zararlar
• SözleÅŸme Yönetimi
  • Ürün gereklilikleri
  • Tedarikçi gereklilikleri
  • Çevre gereklilikleri
  • Sosyal Gereklilikler
• Tedarikçi Ä°liÅŸkileri Yönetimi
  • Sürdürülebilir Tedarikçi GeliÅŸtirme Yol Haritası
  • Tedarikçi ESG Programı
  • Tedarikçi Sürdürülebilirlik Endeksi
  • Tedarikçi Etik Kodları (Tedarikçi Davranış Kuralları)
  • ISO 26000 Sosyal Sorumluluk Yönetim Sistemi
  • ISO 45001 Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Yönetim Sistemi Standardı
• Sürdürülebilir Tedarikçi Performans DeÄŸerlendirmesi
• Net Sıfır Emisyon Hedefleri
• Tedarikçi Taahhütleri
• Tedarikçi EÄŸitimleri
• Sürdürülebilir Tedarikçi Denetimleri
• Bertaraf Konuları
• Tedarik Zinciri Boyunca Sürdürülebilirlik ve “NET SIFIR EMÄ°SYON HEDEFÄ°”

ISO 20400 kapsamında yer verilen tüm bu baÅŸlıkları ele almanız, sürdürülebilirlik ve satınalma iÅŸ çevrenizi operasyonlarınızla bütünleÅŸtirmeniz ÅŸart.

Ne Kadar Geç BaÅŸlarsanız Ödeviniz O Kadar Ağır Olur. 

Ä°ÅŸi hafife almak pahalı sonuçlar meydana getirebilir. Sığ bakış açısıyla; “Sürdürülebilir tedarik gerekliliklerinin tamamlanması için bir kiÅŸi istihdam edelim. MüÅŸterinin istediÄŸi belgeleri toparlasın” gibi dar bir bakış açısıyla yol almak ÅŸirketinizi zor durumda bırakacaktır.

Tam tersine ÅŸirketin bugün ve gelecekte karşı karşıya kalacağı sürdürülebilirlik problemleri adım adım, sindire sindire çözümlenmeli.
Tüm ekiplerin düzenli toplantılarla, karşılıklı olarak üzerinde tartışarak,
birbirlerine yol göstererek, yardımlaÅŸarak ilerlemeleri gerekiyor. En baÅŸta üretim, kalite, satınalma ve çevre uzmanlarının dayanışma içinde olması ÅŸart.

Sürdürülebilir Tedarik:  Yeni Bir Åžirkete DönüÅŸme Hikayesi.

Çevre Uzmanları ve Satınalma Ekiplerinin Aynı Dili KonuÅŸması için

Sürdürülebilirlik Tedarik Standardı ISO 20400 EÄŸitimi 

Sahada yaptığım eÄŸitimlerden, elde edindiÄŸim izlenimi paylaÅŸmak isterim. Çevre mühendisleri ile satınalma mühendislerinin aynı dili konuÅŸması biraz zaman alabiliyor. Konuyu eÄŸitimlerde gözlemleyebiliyorum.

Åžirketlerde Avrupa’lı müÅŸterilerle kimler daha sık temas ediyorsa, sürdürülebilirlik bilgi seviyesi en yüksek grup, bu grup. Konuyu hassasiyetle takip eden, aman bir ÅŸey gözümüzden kaçmasın diyenler de bu arkadaÅŸlarımız.

Åžirket ihtiyaçlarının karşılanması, satınalma operasyonlarının yürütülmesi baÅŸlı başına bir yoÄŸunluk yaratırken sürdürülebilirliÄŸe odaklanmak hakikaten zor. Ertelemeden satınalma ekiplerimizin “sürdürülebilirlik tedarik” yetkinliklerini vakit geçirmeden artırmalıyız.

EÄŸitimle baÅŸlamalıyız. Satınalma bölümüne yatırım yapmalıyız.

Satınalma bölümü görev tanımları,  satınalma süreci ve iÅŸ akışları yeni baÅŸtan dizayn edilmektedir. Tüm ÅŸirketimizde olduÄŸu gibi satınalma bölümünü de geliÅŸtirmeliyiz.

Kısa bir bilgi vermek isterim. Sürdürülebilir Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi eÄŸitimimiz iki gün. Birinci gün ÅŸirketin sürdürülebilirlik tedarik ISO 20400 çalışmalarında geldiÄŸi noktayı deÄŸerlendiriyoruz. Birçok ÅŸirketimizde satınalma müdürleri konuya hakim olmakla birlikte, ekip içerisinde aynı farkındalık düzeyinin olmadığını gözlemliyorum. Kimi zaman satınalma sorumluları konu için “bu iÅŸ çevre mühendislerinin iÅŸi” diyebiliyor.
Bu düÅŸünceyi deÄŸiÅŸtirmeliyiz.

Ä°kinci gün eÄŸitimde yetiÅŸmeyen tüm konuları sabah saatlerinde tamamlıyoruz. ÖÄŸleden sonra ÅŸirket sürdürülebilirlik yol haritası ve soru – cevap (danışmanlık) ÅŸeklinde ilerliyoruz.  Sürdürülebilir tedarik konusunu adım adım derinleÅŸtiriyoruz. Spesifik alanlara giriyoruz. Her soru üzerinde tartıştıkça, sürdürülebilir tedarik farkındalık düzeyinin yükseldiÄŸini hep birlikte izleyebiliyoruz.

Sonuç

Sürdürülebilir satınalma gereklilikleri için tedarikçi ekosistemi riskleri analiz edilmektedir. Tedarikçilerden emisyon verisi alınamadığında, emisyon hesaplarında problemlere neden olmaktadır. Net sıfır emisyon hedefi için tedarikçileri teÅŸvik edici aksiyonları (zaman zaman zorlayıcı tedbirler) almak, tedarik stratejisini yeni baÅŸtan dizayn etmek gerecektir.
Bu bir zorunluluktur.

“Uzun süre ihmal edilen sorunlar bir çırpıda telafi edilemezler”.

SÜRDÜRÜLEBÄ°LÄ°R TEDARÄ°K ve TEDARÄ°K ZÄ°NCÄ°RÄ° YÖNETÄ°MÄ° EĞİTÄ°MÄ°
Sustainable Procurement and Supply Chain Management Training

[caption id="attachment_50029" align="aligncenter" width="2560"]Sürdürülebilir Tedarik YeÅŸil Satın Alma EÄŸitimi[/caption]

MAKALE DÄ°ZÄ°SÄ°

Prof. Dr. Murat ERDAL
Ä°stanbul Üniversitesi Tedarik Zinciri Yönetimi
Anabilim Dalı Başkanı
merdal@istanbul.edu.tr 

• ISO 20400 Sürdürülebilir Tedarik Standardı Yol Haritası ve Adım Adım Sıfır Emisyon Hedefi
• YeÅŸil Satınalma ve Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetimi Nedir?

• Demir Çelik Sektörü ve Sürdürülebilirlik Performans Göstergeleri (KPI)
  
• Sürdürülebilirlik Test-1
• Sürdürülebilirlik Test-2